Kanjers aan de omgevingstafel
Nijdig reageerde de adviseur duurzaamheid op de feedback. “In de praktijk doe ik het anders” zei hij “want dan praat ik vooral met de architect”. Zeven gemeentelijke medewerkers hadden deelgenomen aan een pilot van de Omgevingstafel. De adviseur duurzaamheid had amper verbinding gemaakt met de initiatiefnemer, bleef hangen in jargon, was vaag over de kaders voor zijn oordeel (‘ik vind het niet adaptief genoeg’) en verwaarloosde de belangen van zijn collega’s. Zijn collega’s vonden het adviesgesprek ook lastig. De voorzitter had hard gewerkt.
De deelnemers vonden het wel een boeiende ervaring. Dit was anders dan hun haalbaarheidstoets. Na de oefening spraken zij onder onze begeleiding uitgebreid over hun ervaringen en zetten zij hun nieuwe inzichten om in praktische spelregels voor de Omgevingstafel.
UIT HUN COMFORTZONE
Adviseren is een vak. Dat durven wij na ruim dertig jaar ervaring wel te beweren. Effectieve adviseurs beheersen -naast de inhoud van hun vak- een breed repertoire aan communicatieve, relationele en organiserende vaardigheden. Deze adviseurs wisselen van rol, hebben gevoel voor het ritme van het gesprek, luisteren aandachtig, scheiden hoofdlijnen van details en zijn inlevend.
Als adviseren een vak is, dan is samen adviseren een opgave. Ambtenaren verlaten aan de Omgevingstafel hun comfortzone. Zij worstelen met de nieuwe opgave. Dat is begrijpelijk, want adviseren is iets anders dan toetsen. Zij moeten samen een nieuw vak leren. Het is wijs dat de VNG gemeenten aanraadt veel te oefenen met de Omgevingstafel.
BEGIN VANDAAG MET LEREN
Het is niet nodig hiermee te wachten tot de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Sterker, de voordelen van de Omgevingstafel kunnen nu al worden verzilverd. Daar moet je wel werk van maken. Wij geven drie praktische tips voor de Omgevingstafel:
1. Stimuleer de ontwikkeling van advies- en sociale vaardigheden van ambtenaren (individueel en als team). Zij moeten hun expertmatige repertoire verruimen met andere vaardigheden.
2. Voer met een toenemende complexiteit praktijkoefeningen uit en borg de opbrengsten van deze oefeningen in eenvoudige spelregels. Leren doe je vooral in en van de praktijk.
3. Organiseer na de oefeningen op basis van deze spelregels feedback op houding en gedrag (bijvoorbeeld in de vorm van een after action review). Als je geen spiegel wordt voorgehouden, weet je ook niet hoe de initiatiefnemer het proces ervaart.
KANJERS VAN DE GEMEENTE
“Doen is het nieuwe denken”. Dat geldt ook voor de Omgevingstafel. Een goede procedure is belangrijk, maar pas als de medewerkers adviesvaardigheden (kunnen) toepassen, zullen initiatiefnemers de kanjers van de gemeente dankbaar zijn.
De Omgevingstafel heeft veel potentie. Om deze potentie te benutten, zijn andere vaardigheden nodig. Vaardigheden die passen bij de moderne ambtenaar. Begeleide praktijkoefeningen overbruggen de afstand tussen denken en doen. Wilt u weten hoe u deze oefeningen voor uw gemeente kunt organiseren, dan vertellen wij u graag meer over onze ervaringen.
